به گزارش خبرگزاری keysunbuy استان سمنان در چند روز اخیر چاپ آگهی مزایده برای فروش دو کاروانسرای ثبت جهانی در استان سمنان سر و صدای زیادی به پا کرد به طوری که برخی شبکه های معاند نظام نیز واکنش نشان دادند و برخی نیز بدون داشتن اطلاعات کافی نکاتی را مطرح کردند و این هجمه باعث شد تا متاسفانه شرکت کننده یا بخش خصوصی که از قبل آعلام آمادگی کرده بود در مزایده روز چهارشنبه حضور پیدا نکند و فعلا موضوع واگذاری معوق شده است

به همین منظور مدیر کل میراث فرهنگی ،صنایع دستس و گردشگری استان سمنان در گفتگوی اختصاصی با خبرنگار خبرگزاری keysunbuy استان سمنان ساعتی پیش درباره حواشی آگهی مزایده برای واگذاری دو کاروانسرای ثبت جهانی در سمنان توضیحاتی داد که به شرح زیر می باشد :

در چند روز اخیر اخباری درباره آگهی مزایده ستاد فرمان اجرایی امام(ره) برای واگذاری دو کاروانسرای ثبت جهانی در سمنان در فضای مجازی منتشر شده است.

این دو کاروانسرا که در فهرست ۵۴ کاروانسرای ثبت شده ایران در یونسکو قرار دارند شامل کاروانسرای آجری آهوان و کاروانسرای سنگی انوشیروانی است.

در این آگهی مزایده ستاد اجرایی فرمان امام، کاروانسرای آجری آهوان ۱۱ میلیارد تومان و کاروانسرای سنگی انوشیروانی ۷ میلیارد تومان قیمت‌گذاری شده اند.

مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان سمنان گفت : پیرو انتشار خبرهایی مبنی بر فروش کاروانسراهای ثبت جهانی انوشیروانی (سنگی) و شاه عباسی (آجری) آهوان شهرستان سمنان به استحضار می رسانم که ستاد اجرایی فرمان حضرت امام خمینی (ره) مالک هر دو کاروانسراست و تغییر مالکیت یک بنا منافاتی با ثبت ملی یا جهانی آن ندارد و مالک جدید موظف است تمامی ضوابط میراث‌فرهنگی را در این بنا رعایت کند.

امیر کرم زاده گفت: کاروانسراهای سنگی و آجری آهوان شهرستان سمنان پس از اخذ تعهدات قانونی لازم از خریدار و سرمایه‌گذار ذیصلاح واگذار خواهد شد و نظارت بر مرمت این بنا در دستور کار اداره‌کل میراث‌فرهنگی استان سمنان قرار می‌گیرد.

وی افزود: سرمایه‌گذار و خریدار کاروانسرای سمنان موظف است همه اصول میراث‌فرهنگی را رعایت کند و همه ضوابط و اصول میراث‌فرهنگی در این جابه‌جایی مالکیت در نظر گرفته شده است.

کرم زاده گفت : در تعهدات فروش این دو کاروانسرا به بخش خصوصی این نکته ذکر شده است که این دو کاروانسرا پس از فروش باید طبق ضوابط ثبت جهانی، تحت نظارت اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان سمنان مرمت و احیا شود و با کاربری کاروانسرا به بهره‌برداری برسد.

وی در توضیح بیشتر می‌گوید: کاروانسراهای ثبت جهانی آهوان تحت مالکیت ستاد اجرایی فرمان امام (ره) هستند و برخلاف اینکه سیاست وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی فروش نیست و فقط آثار تاریخی را به بخش خصوصی واگذار می‌کند،‌ سیاست این مجموعه فروش است، البته از آنان خواستیم که به بخش خصوصی اجاره دهند و گویا بیش از سه سال نمی توانند اجاره دهند.

به گفته وی، اما ماجرای فروش این است که این کاروانسراها تحت شرایط خاص میراث‌فرهنگی و زیر نظر اداره‌کل سمنان به بخش خصوصی دارای صلاحیت فروخته می‌شود تا آن را مرمت و نگهداری کنند. قرار است کاروانسرا به سرمایه گذار بخش خصوصی واجدالشرایط واگذار شود، به‌شرط اینکه تمام ضوابط ثبت جهانی و ثبت ملی رعایت شود و حتی تعهد گرفته می‌شود که مرمت و بهره‌برداری از این بناها طبق ضوابط باشد.

کرم‌زاده معتقد است واگذاری بناهای تاریخی در حال تخریب به بخش خصوصی که میراث‌فرهنگی توان مرمت و نگهداری از آنها را به‌دلیل کمبود اعتبار ندارد، به صلاح بناهاست.

او می‌گوید: در کل کشور حداقل صد هزار میلیارد تومان نیاز داریم تا بناهای نیازمند مرمت را مرمت کنیم. میراث‌فرهنگی با اعتبار ۷۰۰ میلیارد تومانی عمرانی در کل کشور چطور می‌تواند هزینه این بناها یا مرمت 200 تا ۳۰۰ میلیارد تومانی این دو کاروانسرا را پرداخت کند؟ بیش از ۹۰۰ کاروانسرا در کشور داریم که در حال تخریب هستند و اعتباری برای مرمتشان در اختیار نداریم و نیاز داریم بخش خصوصی که تمایل به مشارکت دارد، به میدان بیاید. کدام بخش خصوصی را می‌شناسید در ملکی که وسط بیابان است، بدون مالکیت 200 تا ۳۰۰ میلیارد تومان هزینه کند؟ باید تأکید کنم که این منطقه آب و برق و هیچ امکاناتی هم ندارد و اساساً مالک نمی‌تواند ساخت‌وسازی هم آنجا انجام دهد که از این بابت نگران باشیم.

او تصریح می‌کند:‌ ما هم دغدغه‌های مشابه فعالان و دوستداران میراث فرهنگی و خبرنگاران این حوزه را داریم و به شرایطی رسیده‌ایم که فکر می‌کنیم راه نجات بناها این است که به خود مردم واگذار شوند. خیلی از بناهای تاریخی هم مالکیت خصوصی دارند، برای مثال کاروانسرای میاندشت هم اتفاقاً مالکیت خصوصی دارد و ثبت جهانی شده و تحت‌نظر میراث فرهنگی در حال مرمت است. بادگیر اسفنجان را ببینید چه وضعی داشت و بعد از واگذاری و مرمت چه شرایطی دارد.

مدیرکل میراث‌فرهنگی و صنایع‌دستی و گردشگری سمنان با بیان اینکه تمام دنیا به این سمت می‌رود که بناها به خود مردم و بخش خصوصی واگذار شود، گفت: راه نجات بناهای در معرض خطر این است که به خود مردم واگذار شود و بهترین مدل برای حفظ بناهای تاریخی همین است و به‌غیر از این راهی نداریم. اما نکته‌ای که باید درباره آن تأکید کنم این است که این معامله و خریدوفروش با گرفتن تعهداتی از خریدار انجام می‌شود که ملک را تحت‌نظر میراث فرهنگی و با در نظر گرفتن همه شرایط ثبت جهانی مرمت و نگهداری کند. میراث‌فرهنگی در همه مراحل از فروش و واگذاری تا مرمت و نگهداری ناظر است و تخلف از این شرایط جرم کیفری محسوب می‌شود و با کوچکترین خطایی مرمت را متوقف خواهیم کرد تا طبق اصول میراث فرهنگی انجام شود.

کرم زاده این را هم گفت: متاسفانه شرکت کننده یا بخش خصوصی در مزایده روز چهارشنبه 23 اسفندماه حضور پیدا نکرد و فعلا موضوع واگذاری معوق شده است.

و اما وزیر گردشگری، میراث فرهنگی و صنایع دستی هم نسبت به این موضوع واکنش نشان داده و می‌گوید: واگذاری مالکیت و بهره‌برداری از دو کاروانسرای تاریخی آهوان که ثبت جهانی یونسکو هستند اشکال و منع قانونی ندارد اما باید زیر نظر این وزارتخانه و همراه با مرمت آن ها که از توان دولت خارج است انجام شود.

سید عزت الله ضرغامی در پاسخ به پرسش خبرنگار قدس آنلاین در خصوص واکنش و انتقاد فعالان حوزه میراث فرهنگی و افکار عمومی به آگهی فروش ۱۸ میلیاردی دو کاروانسرای سنگی و آجری آهوان که میراث جهانی ثبت شده هستند، با بیان این مطلب گفت: از نظر قوانین یونسکو واگذاری بناهایی که تحت نظر کارشناسان میراث فرهنگی است و با ضوابط آن‌ها فعالیت می‌کند اشکال قانونی ندارد و بسیاری از این بناها در کشورهای دیگر در اختیار بخش خصوصی قرار دارد اما تحت ضوابط و شرایط یونسکو اداره می‌شوند.

وی افزود: این دو کاروانسرا هم در اختیار ستاد اجرایی فرمان امام(ره) هستند و از نظر قانونی بهره برداری و انتقال آن ها مشکل خاصی ندارد اما باید کاملا تحت نظر وزارت میراث فرهنگی هم مرمت و هم بهره‌برداری شوند.

ضرغامی با اشاره به اینکه مرمت این بناها هزینه بسیار سنگینی دارد که نامتعارف و کاملاً خارج ازتوان وزارت میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی است، تصریح کرد: اکر این اتفاق (انتقال مالکیت آن‌ها) صورت بگیرد مرمت این بناها تحت نظر ما انجام خواهد شد و با کاربری مشخصی که مورد تایید ما خواهد بود می تواند به فعالیت ادامه دهد.

وی اضافه کرد: البته الان خبر ندارم که این واگذاری انجام شده یا نه، البته خیلی خوب است که دولت اعتبارات لازم را در اختیار وزارت میراث قرار دهد که بسیاری از این ابنیه تاریخی تحت نظارت و مالکیت دولت مرمت و بهره‌برداری باشند.

وی خاطرنشان کرد: ابنیه تاریخی و ثبت شده زیادی هم هستند که مالکیت آن ها با بخش خصوصی و مردم است و نقل و انتقال آن ها هم هیچ اشکالی ندارد و با نظارت ما انجام می‌شود تا این بناها تغییر نکنند یا آسیب نبینند و حتی مرمت شوند.

به گزارش خبرگزاری keysunbuy استان سمنان ،«آهوان» نام گردنه‌ای میان سمنان و دامغان است؛ یک منطقه ییلاقی و سرد که راه‌های آن در زمستان به‌دلیل سرما و باد و کولاک بسته می‌شد و عبورومرور مسافران را غیرممکن می‌کرد و به همین دلیل هم بود که مسافران تا مساعد شدن هوا در کاروانسراها اتراق می‌کردند. کاروانسراهای این منطقه هم به‌نام آهوان شناخته می‌شوند؛ رباط سنگی انوشیروان و رباط آجری شاه‌سلیمان صفوی.

رباط سنگی انوشیروان، بنایی مربعی‌شکل است که در ساخت آن از سنگ، گچ و ساروج استفاده شده و چهار ایوانی است، اما چهار ایوان و اتاق‌های رباط از نظر اندازه مساوی نیستند. یکی از ویژگی‌های معماری ساسانی ساخت کاروانسراهای چهار ایوانی است و چهار ایوانی بودن رباط انوشیروانی این نظریه را به حقیقت نزدیک می‌کند که این بنای کهن برای تأمین امنیت مسافران در راه خراسان بنا شده است و جزو بزرگترین کاروانسراهای دوره ساسانی محسوب می‌شود.

این رباط کهن دارای ۲۶ اتاق است که در اطراف حیاط قرار دارند و در جلوی هر اتاق ایوانی سرپوشیده قرار دارد. این خصوصیت در بین کاروانسراهای ایران کمتر دیده شده است. کاروانسرای انوشیروانی آهوان در طول تاریخ و از اوایل اسلام تا عصر ایلخانی مورد توجه بود و همواره تعمیراتی بر روی آن برای حفظ بنا انجام می‌شد که گاه تغییراتی را نیز به‌دنبال داشته است. در حال حاضر از ساختمان این رباط فقط دیواره‌های اطراف و قسمتی از دالان‌های ورودی بزرگ باقی مانده و از بقیهٔ بنا فقط تلی از سنگ‌های کوچک و بزرگ به‌چشم می‌خورد.

۴۶